माेहन ठकुल्ला
सिलगढी, डाेटी
नयाँ काटिएकाे सड्क, सड्कका डिल भिट्टा संगै उच्चस्थानमा विजुलीका पाेल र तार । कतै तार लतरिएकाे छ, कतै पाेल ढलेकाे छ । डाेटीकाे बाेगटान फुड्सिल गाउपालिकामा विद्युत लाईन विस्तारका लागि ८ बर्ष पहिले गाडिएकाे पाेल र तार लथालिङ्ग हुनु पछाडीकाे जिम्मेवार काे ? भन्ने प्रश्न उठेकाे छ ।
स्थानिय टुडागाड लघुविद्युत आयाेजनाले केहि राहत पुराएकाे भए पनि गाउँमा विद्युत नपुग्नुकाे पीडा र अनेकाै कथा बाेगटानबासीमा रहेकाे छ । ८ बर्ष पहिले राष्ट्रिय लाईन संग जाेडिन्छ भन्दा खुशी भएकाे बाेगटान बासीकाे उज्यालाेकाे सपना डलेका पाेल र झुण्डिएकाे पाेल संगै हराएका छन् ।
उक्त गाउँपालिकालाई राष्ट्रिय लाईन संग जाेड्ने उदेश्यका साथ गाडिएका पाेल र तानीएका तारकाे कथाका बारेमा गाउँपालिका संगै नेपाल विद्युत प्राधिकरणकाे कार्यालय नै अनविज्ञ रहेका छन् । उक्त याेजनाका बारेमा बुझ्न खाेज्दा प्राधिकरण आफुलाई थाहा नभएकाे जिकिर गर्छ भने गाउँपालिका प्राधिकरणले कारण लथालिङ्ग अबस्थामा पुगेकाे बताउन्छ ।
डाेटीकाे बाेगटान फुड्सिल गाउँपालिकाकाे वडा न १ सिमचाैर, वडा न ४ सातफरी, वडा न ६ गगुडा र वडा न ७ चवराचाैतालाई राष्ट्रिय प्रसारण संग जाेड्ने भन्दै ८ वर्ष पहिले विद्युत पाेल गाडेर तार समेत तानिएकाे थियाे । ८ बर्ष बितिसक्दा पनि गाउँपालिका र विद्युत वितरण केन्द्र दिपायलले बेवास्ता गरेकाले विद्युत सामाग्री लथालिङ्ग अबस्थामा पुगेकाे स्थानियकाे आराेप छ ।
विद्युतका पाेलहरू कतै ढलेका छन् , कतै रूखमा बसेका छन्, कतै विद्युतका पाेल समेत नरहेकाे स्थानीय कमल बमले बताएका छन् । तार तानिसकेपछि पनि बत्ती बाल्न विद्युत कार्यालय दिपायलले चाँजोपाँजो गर्नुकाे सट्टा बेवास्ता गरेकाे उनी बताउन्छन् । उनी भन्छन्- “सरकारी सम्पत्ती प्रयाेगमा नआउनु पनि भष्टाचार हाे, जिम्मेवार पक्षले जिम्मेवारी पूरा गर्नु पर्छ, सरकारी सम्पत्तीकाे दुरुपयाेग हुनु राम्राे हाेईन ।”
गाउँपालिकाकाे वडा न. ७ मा अबस्थित टुडागाड जलविद्युत आयाेजना छ । कहिलेकाही पानी परेर कुलाे भत्किदा, ट्रान्सफरमरमा समस्या आँउदा अन्धकारमा बस्नु परेकाे साेहि ठाउँका स्थानीय डम्बर बहादुर गड्सिलाले बताउन्छन् । गड्सिला भन्छन् – “स्थानीय विद्युत दिनमा बन्द हुन्छ प्रायः राति नै हाे तैपनि बेलाबेलामा समस्या आइरहन्छ ।” स्थानिय विद्युतमा समस्या आउदा महिनाै सम्म आफुहरुले अन्धाकारमा दिन रात विताउनु परेकाे तिताे अनुभव सुनाउन्छन् ।
स्थानीय भन्छन् – गाउँपालिकाले उज्यालो गाउँपालिका बनाउछु भनेकाे कुराकाे आजसम्म कुनै टुंगो छैन । विद्युतकाे राष्ट्रिय लाइनकाे बाटाे हेर्दा हेर्दै पाेल ढले, तार टुटे, सपना तुहिए । प्रचलनमा रहेकाे नेपाली उखान “आकाशकाे फल आँखा तरि मर” भने झै आफुहरुलाई भएकाे उनीहरु बताउन्छन् । ठुला सपना नेताहरुले पाेल गाडेकाे ८ बर्ष हुदाँ समेत विद्युत लाईन जडानमा चासाे नदेखाउनु विडम्वना भएकाे उनिहरु बताउन्छन् ।
हामीले विद्युत वितरण केन्द्र दिपायलका प्रमुख शिव शंकर साेनीसँग माेबाइल फाेनमाफर्त सम्पर्क गर्न खाेज्दा २ दिनसम्म पनि उनी संग सम्पर्क हुन सकेन् । त्यसपछि त्यहाँका २ कर्मचारीसँग कुराकानी गर्दा उनीहरू भन्छन् ” सुरूवाती चरणमा त्याे विद्युतका पाेल तार तान्ने काम कसले गर्याे ? कसकाे पालामा गर्याे ? कुन ठेकेदारले काम गरेकाे हाे ? त्याे विषयमा आफूलाई जानकारी नभएकाे निमित्त प्रमुख टेक खड्काले बताएका छन् । उक्त कार्यालयका फाेरम्यान उत्तम धामीका अनुसार अब केन्द्रबाट ग्लाेबल टेण्डर आउदै छ, उसैले जिल्ला भरि काम गर्ने बताएका छन् ।
बाेगटान फूड्सिल गाउँपालिका कमल बहादुर गडसिला संग बुझ्दा गाउँपालिकालाई त्याे विषयमा कुनै पनि थाहा नभएकाे र त्यसकाे जिम्मेवार विद्युत कार्यालय भएकाे जिकिर गर्छन् ।
८ वर्ष पहिले काम सम्पन्न भएकाे बताईएपनि उक्त क्षेत्रमा विद्युत लाईन विस्तार गर्ने हाे भने पुनः मर्मत सम्भार गर्नु पर्ने देखिन्छ । ८ बर्ष सम्म सरकारी सम्पत्ती दुरुपयाेग भएकाे देखिन्छ । जनताका लागि भएकाे लगानी प्रयाेगमा नआएकाे देखिन्छ । यसकाे पछाडी कसकाे मे स्वार्थ हाे छानविन गरि दाेषीलाई कानून बमाेजिम कार्वाहि गरिनु पर्ने स्थानिय बताउन्छन् ।